Ataol Behramoğlu; Türk şair, yazar, çevirmen, edebiyatçı.
Azerbaycan kökenli bir ailenin çocuğu olarak 13 Nisan 1942’de İstanbul Çatalca’da dünyaya geldi.
Eğitim Hayatı
Babasının Ziraat Müdürü olması sebebiyle Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yaşayan Ataol Behramoğlu, ilkokul 3. Sınıfa kadar Kars’ta eğitim gördü. Daha sonra Çankıra’da ilk, orta ve lise öğrenimini tamamladı.
Bir süre Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde eğitim gördü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü derslerini takip etti. Aynı fakültede Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi.
Edebiyat Hayatı
İlk şiir kitabı olan “Bir Ermeni General” 1965 yılında basılmıştır. Anton Çehov’dan çevirdiği “İvanov” ise kitaplaşan ilk çevirisidir, 1967 yılında basılmıştır.
1962 yılında üyesi olduğu Türkiye İşçi Partisi’nde faaliyetlerde bulundu.
Ataol Behramoğlu’nun gençlik yıllarındaki şiirlerinde Orhan Veli, Atilla İlhan ve İkinci Yeni şiirlerinin özellikleri görülmektedir.
1965 yılında kaleme aldığı “Bir Gün Mutlaka” adlı şiiri, o dönemin toplumcu kuşağı tarafından manifesto gibi kabul görmüş ve sahiplenişmiştir.
1970 yılında siyasi sebeplerle 4 yıl süreyle yurt dışına çıktı. 1972 yılına kadar Paris ve Londra’da kaldı. 1972 yılında Sovyet Yazarlar Birliği tarafından Moskova’ya davet edildi. 2 yıl süreyle burada kaldı ve Rusya Devlet Üniversitesi’nde stajyer olarak Rus Edebiyatı üzerine çalışmalar yürüttü.
1974’te Türkiye’ye döndü, Muhsin Ertuğrul yönetimindeki İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrolarında dramaturg olarak görev yaptı. 1975’te kardeşi Nihat Behram ile “Militan” adlı kültür-edebiyat dergisini çıkarmış, dergi büyük ilgi görmüştür.
1978 yılında Aziz Nesin, Burhan Arpad ve Aziz Nesin ile birlikte Sofya’da düzenlenen Dünya Yazarları Birinci Kurultayı’na Türkiye Temsilcisi olarak katıldı.
1980 yılındaki darbeden ötürü, İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosundaki dramaturg görevinden ayrılmak durumunda kaldı. Darbe sonrası, “Ne Yağmur…Ne Şiirler…” adlı kitabının yeni basımının mahkemece toplatılması ve imhasına karar verildi.
“İyi Bir Yurttaş Aranıyor” adlı eserde topladığı şiirler Türkiye’deki siyasal kabare türünün ilk örnekleri olarak 1981 yılında izleyiciye sunulmuştur.
1982 yılında, Barış Derneği’nin kurucusu ve yönetişi olarak tutuklanmış; on ay süreyle tutuklu kalmıştır. 1983 yılında devam eden duruşmaların, katılmadığı son oturumunda 8 yıl cezaya mahkum edildi. Gizlice ülkeden ayrılarak Fransa’nın yolunu tuttu. Fransa’da edebiyat açısından faaliyetlerini sürdürdü, birçok farklı ülkede konferanslar verdi.
1989’da hakkındaki davaların beraatla sonuçlanması sonrası Türkiye’ye döndü. Pendik Belediyesi’nde kültür danışmanı olarak görev aldı, birkaç yıl kadar Simavi Yayınları’nda editörlük yaptı.
Ataol Behramoğlu, 1992 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Rus Dili ve Edebiyatı alanında öğretim üyesi olarak görev yapmaya başladı. 2003’te doçent oldu. 2009’da Beykent Üniversitesi’nde profesör unvanını aldı. Yaklaşık 10 yıl kadar da İstanbul Aydın Üniversitesi’nde akademisyenlik kariyerini sürdürdü, 2022 yılında görevinden ayrıldı.
Ataol Behramoğlu’nun Şiirleri
- Her Şey Şiirdir (1955)
- Bir Ermeni General (1965)
- Bir Gün Mutlaka (1970)
- Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga Şiirleri (1974)
- Ne Yağmur… Ne Şiirler… (1976)
- Kuşatmada (1978)
- Mustafa Suphi Destanı (1979)
- Dörtlükler (1983)
- İyi Bir Yurttaş Aranıyor (1983, Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından oyunlaştırılmıştır.)
- Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum (1985)
- Kızıma Mektuplar (1985)
- Şiirler 1959-1982 (1983)
- Eski Nisan (1987)
- Bebeklerin Ulusu Yok (1988)
- Bir Gün Mutlaka-Toplu Şiirler I (1991)
- Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var-Toplu Şiirler II (1991)
- Kızıma Mektuplar-Toplu Şiirler III (1992)
- Sevgilimsin (1993)
- Aşk İki Kişiliktir (1999)
- Yeni Aşka Gazel (2002)
- İki Ağıt (2007)
- Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar (2008)
- Okyanusla İlk Karşılaşma (2008)
- Hayata Uzun Veda (2008)
- Ne Çok Hain (2017)
- Bir Çocuğa Layık Olmak (2018)
Ataol Behramoğlu’nun Çevirileri
- Anton Çehov-Büyük Oyunlar (İvanov-Orman Cini-Vanya Dayı-Martı-Üç Kızkardeş-Vişne Bahçesi)
- Aleksandr Puşkin-Bütün Öyküler, Bütün Romanlar
- Aleksandr Puşkin-Seviyordum Sizi (şiirler)
- Aleksandr Puşkin-Erzurum Yolculuğu
- Maksim Gorki-Yaşanmış Hikâyeler
- Maksim Gorki-Bozkırda
- İvan Turgenev-Arefe
- Mihail Lermontov-Hançer (şiirler)
- Jose Marti-Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim (şiirler)
- E. Babayev-Nâzım Hikmet
- V. Tulyakova-Nâzımla Son Söyleşimiz
- A. Fevralski-Nâzım’dan Anılar
- S. Viladimirov, D. Moldvaski-Mayakovski
- A. M. Şamsuddinov-Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı Tarihi
- Fyodor Dostoyevski-Puşkin Üzerine Söylev
Bir yanıt bırakın